Wim de Ridder

Wim de Ridder is STT-hoogleraar Toekomstverkenning en toekomstonderzoek Universiteit Twente en heeft voor de Stichting Maatschappij en Onderneming een aantal interessante boeken gepubliceerd.

De komende honderd jaar zal evenveel technologische vooruitgang laten zien als de laatste 20.000 jaar, want technologische veranderingen zijn vaak exponentiële ontwikkelingen.

In het jaar 2020 eindigt het ICT-tijdperk waarin we nu leven, omdat dan de nieuwste generatie chips intelligenter is dan hun ontwerpers. IBM's Roadrunner kan nu al meer dan 1 biljard berekeningen per seconde uitvoeren (Snelheid van 1015 - miljoen maal miljard). Dat is voor het eerst sneller dan de mens.

In het jaar 2020 start het GNR-tijdperk en komt de technologie in een nieuwe fase. Chips zijn nu als de basiselementen van Genetica, Nanotechnologie en Robotica (GNR).

Rond het jaar 2045 vindt een onomkeerbare verandering in de geschiedenis plaats. Biologische en niet-biologische kennis gaan samen, onsterfelijke, met software samengestelde menselijke wezens doen hun intrede en ultrahoge intelligentie komt beschikbaar die zich met de snelheid van het licht door het universum verplaatst.
Ray Kurzweil spreekt van singulariteit.

Bill Joy (SUN Microsystems) wijst in Wired (2000) op het ontstaan van antibioticaresistentie waardoor veel gevaarlijke bacteriën vrij spel krijgen. Robots, genetisch gemodificeerde organismen en nanobots zullen zichzelf kunnen kopiëren en dat kan tot onbeheersbare situaties leiden. Het zijn in wezen massavernietigingswapens.

Destructieve toepassingen zijn gemakkelijker te realiseren dan constructieve en daarmee is het voor het eerst in de geschiedenis dat een biologische soort door eigen, zelf gekozen toedoen een gevaar voor zichzelf is geworden. Joy spreekt van 'knowledge enabled mass destruction'.

Futuroloog Ian Pearson sluit zich daarbij aan en acht de collectieve, autonome kracht van de computerchip zodanig groot dat het menselijk leven rond 2085 tot stilstand komt. Die toekomst schetste hij in een voordracht op de conferentie van de World Futures Society in 2004.

Het meest gelezen boek in de wereld van de futurologie was in 2003 de studie van Martin Rees, die onder de titel 'Our final century' is gepubliceerd. Zijn conclusie is dat de kans dat onze beschaving het einde van de huidige eeuw haalt, niet groter is dan 50%. Kortom, de technologie van de 21ste eeuw kan, al dan niet per ongeluk, het leven ernstig bedreigen en er een vroegtijdig einde aan maken. Deze technofoben appelleren aan een breed verspreide angst voor de toekomst.

De realiteit gebiedt echter te onderkennen dat een moratorium op technologische ontwikkeling bij afwezigheid van een dominante wereldmacht niet mogelijk is. Eerder kon nucleaire technologie niet worden verboden, al zijn er massavernietigingswapens mee gemaakt en vervolgens twee maal in Japan ingezet ten koste van meer dan tweehonderdduizend doden. In de gezondheidszorg is nucleaire technologie niet meer weg te denken.

Analoog kunnen we vaststellen dat het de technologische verworvenheden van de laatste decennia zijn die door de opkomende landen in korte tijd worden overgenomen. De Bric-landen realiseren hiermee hoge groeicijfers en creëren daarmee de voorwaarden om de levensstandaard van een fors deel van de wereldbevolking te verbeteren.

Deze existentiële problematiek lijkt onoplosbaar. De enige weg die zich aandient is inspelen op de komst van cyber sapiens 100.000 jaar na homo sapiens. De opkomende cyberspace is een wereld die vanuit zijn vertakte netwerkstructuren en de daarmee verbonden wetmatigheden een eigen intelligentie zal ontwikkelen. Op deze wijze zal de beheersing van de planeet aarde vorm en inhoud kunnen krijgen.

(Bron: FD, 24 september 2008)